اسم های دخترانه ترکی
حرف الف :
ئل آبا : مادر ، خواهر بزرگتر
ائل ایستر: –
آباقای : عنوانی برای خطاب به بانوان مسن و محترم
آپا : بزرگ ، خواهر بزرگتر
آتناز: –
آچا : خوشایند ،مادر، بانوی مسن در خور احترام
آچالیا : نام گلی است
آچقین گول : گل شکفته شده
آچیق گول : غنچه یا گل شکفته شده
آدیگول : آنکه نامش همچو گل است
آدینا : نام کوهی معروف که شهر زنوز از بلاد آذربایجان را در برگرفته است
آرایلی : دختر پاکنام، همچو ماه پاک و درخشان
آرزی : آرزو
آرسیتا : نام منطقه ای ازسرزمین ماننا درغرب همدان فعلی
آسانا : دختر زیبا
آسلیم : مفید،دارای خیروفایده
آسوده : آرام، راحت، دنج ، آرامش یافته،آسوده گشته
آغان : شهاب آسمانی،شراره آتش،شعله ،زبانه آتش
آغ بنیز : سفید چهره،دارای صورت روشن
آغجاقیز : دختر سپید پیکروسپید چهره
آغجاگول : زیباهمچوگل سپیدرنگ،کاملا سفید
آک ایپک : ابریشم سفید،پارچه ابریشمی سفید رنگ
آک چیچ : گل سپید رنگ
آکچین معصوم ،پاکدامن،آبرومند
آک یز : ستاره درخشان،جسم آسمانی سفید رنگ
آلا گؤز : چشم درشت وآبی رنگ،چشمان شیفته کننده درخشان
آلاله : لاله سرخ
آلانور : نوردر خشان،برّاق
آلتینای : ماه طلایی
آلتینلی : طلایی
آلتینیار : یارطلایی
آل چیچک : گل سرخ رنگ
آچیق : روشن ،آشکار، سعادت،نیکبختی
آچیق گون روزصاف وروشن
آرال : جزایرنزدیک به هم،مابین دوجزیره،رود دریایی که دروسط دو خشکی باشد
آرین : پاکیزه،خالص،درخشان،اصیل
آسا : بسیار،فراوان،بی حد ومرز
آغجا : سفید رخسار،بسیارروشن روی،مایل به سفیدی
آک بوداک : شاخه درختی که سپید رنگ است، بوته سفید
آکمان : کاملا سفید بی گناه، پاک ومعصوم،آبرومند
آک یورت : میهن نیک،ایل وسرزمین آباد
آلتان : طلا،شفق سرخ رنگ
آلتین : طلا،فلزقیمتی وزردرنگی که ضد زنگ می باشد
آلقا : پسندیدن،راضی شدن، دعای خیربدرقه کسی ساختن،تعریف وتمجید کردن
آلقیش : ستودن،مدح گفتن،تعریف وتمجید،تشویق
آل کیم : رنگین کمان،قوس قزح
آل گول : گل سرخ رنگ
آلگون : آفتاب سرخ
آلنار : انارسرخ
آلما : سیب، درخت سیب جنگلی
آلمیلا : سیب سفید
آلِو : زبانه آتش،داغ وپرحرارت
آلیشان : علف آهو
آمراق : عزیز،دوست داشتنی،شیدا،شیفته،پاک وصاف
آمول : صبو،حلیم،ساکت،آرام،بانزاکت،مٶدب منظم
آناشن : مادر شاد ومسرور
آناک : خاطره،هدیه،حافظه
آناگول : گل مادر،گلی که همچومادرباشد(منظورازگل همان فرزند است)،دخترزیبا،برتر
آنایار : دوست ویارمادر
آنداچ : خاطره،هدیه ،یادگار،ارمغان
آنسال : مربوط به قوۀ تفکر،عقلی
آنلیک : فهمیده،عقل،ذهن
آنناک : یادگار،خاطره
آنی : خاطره،به یادآوردن
آی : ماه ،روشن،زیبا،براق،جذاب وگیرا
آی بن : آفریده شده همانند ماه،جذاب ودرخشان همچون ماه
آی بنیز : ماه چهره،آنکه سیمایش مثل ماه باشد،زیباروی
آی پار : درخشنده وفروزان همانند ماه
آیپارا : ماه نو،هلال ماه
آی پری : زیبا مانند ماه
آیتاج : تاجی که همانندماه درخشان وبرّاق باشد،زیبا،ناطق
آیتار : بشارت دهنده
آیتارشن : قاصدشادی
آیتک : مانند ماه
آیتن : ماه پیکر، همچون ماه، زیبا، خوش قد و قامت، خوشایند
آی جامال : ماه رخسار،آنکه صورتی زیباهمچون ماه داشته باشد
آیجان : پاکدل،دختری که تن وروانش به پاکی ماه باشد
آی چیچک : گل آفتابگردان
آیدا : در ماه یا قمر، گیاهی خوشبوکه کنارآب میرویدو با گیاه «قایتارما»یا«بئش مارماق»که کاربرد طبّی دارند، ماه مادر
آی دار : کاکل،یال
آیداشن : شادی وسروردر ماه
آیداگول : گلی که در سطح کره ماه روئیده باشد یااز ماه آورده شده باشد ،گل ماه .زیبا ،خوب روی
آیدان : آفریده شده ازماه،ایجاد شده ازماه زیبا چهره ای که از ماه آمده باشد ،نیکو چهره همانندماه
آی دینچ : استواروپابرجا چون ماه برّاق،درخشان،انبوه
آیرال : مستثنی،آنکه استثنا شده باشد
آی سِئو : دوست داشتنی مثل ماه
آیسا : زیبا، مانند ماه
آیسان : شبیه به ماه، مانند ماه
آی سَل : سیل نورماه،پرتوماه،زیباودرخشان چون ماه
آی سَن : همانند ماه هستی،به ماه می مانی
آیسودا : ماه درآب
آی سون : ارمغان ماه،هدیه ماه
آی سونا : سونای ماه،قویی که پرهای سرش سبزرنگ است و زیباچهره ای که اختصاص به ماه دارد
آی سوی : آنکه ازماه باشد،ازنسل ماه،برازنده ونیک خوی
آی سین : مثل ماه هستی،همانند ماهی،زیبا هستی
آیشان : شناخته شده چون ماه،مشهور،نامداروشهیر
آیشن : مثل ماه صاف ودوست داشتنی
آی فَر : سفید مثل ماه ،نورودرخشش ماه،زینت ماه
آی قاش : دارای ابروانی همچون هلال ماه (در شعر کاربرد بسیاردارد )
آی قیز : دختری که ازماه آمده باشد دخترزیباوخوشایند
آی گئن : مرتبط با ماه،دوست بسیارنزدیک وهمدل،همراز
آی گول : گل ماه،زیبا همانند ماه
آیلا : هاله اطراف ماه وسایرسیارات،شفق،درخشش
آیلار : ماه ها ، زیبا ، پاک
آیلان : همراه ماه، شبیه به ماه
آیلی : مهتاب، پر از ماه، دارای ماه
آیلین : دایرۀاطراف ماه،هاله
آیمان : انسانِ ماه،آنکه ازماه باشد،زیبا چون ماه
آیمان : مثل ماه
آیناز : زیباچهره ای که نازوعشوه داشته باشد،مهناز
آی نور : نورانی مثل ماه ،پرتو ماه،درخشان چون ماه
آی نیسه : بانویا دختری که چون ماه زیباباشد
ائتکین : تأثیرگذارنده،مؤثرواقع شونده،فعّال،اقدام کننده
ائتناز : نازکن
ائل آی : ماه ایل،زیباروی طایفه
ائلبالی : شیرین وعسل ایل وطایفه
ائل بَزَر : زینت طایفه،زیباچهرۀ قبیله،انسان نیکوی ولایت
ائل بزه ر : زینت دهندۀ ایل وطایفه
ائلتاج : تاج ایل ،شخص مورد احترام خلق،زعیم ورهبرسرزمین
ائلتاش : هم ایل ،هموطن،هم طایفه
ائلچین : لایق ایل ،برای مردم وایل
آئل سئوَر : عاشق وشیفتۀ سرزمین وایل
ائلکین : میهمان،سیاحت کننده
ائلگین : غریب ،مهاجر،آنکه ازخانه وکاشانه اش مهجورمانده باشد
ائوین : هسته یادانه،تخم،مایه واصل هرچیزجوهروعصاره
اَبرَن : دنیا،کائنات،سما وفضا
ابرو : خطوط موج دارکشیده شده برروی لوحه های آهنی و غیره،نقوش و خطوط طبیعی روی سطوح
أدا (عربی ) : نازوعشوه،رفتار وسلوک،طرز،اسلوب،اجرا وایفا نمودن
أرسن : شبیه به قهرمانان وجوانمردان
أ رکانا : آزاد،مختارومستقل
أرگم : نازنین من،محبوب من
أرگول : همانند گل،انسانی نظیرگل
أرمغان : هدیه،تحفه
أرمَن : لایق حرمت واحترام،خوش یمن ومبارک
أسمر : گندمگون
أسیم : وزش باد،شدّت باد،مه
أسین : مه صبحگاهی،نسیم سحری،الهام،احساساتی شدن،هوس
ألیک : جیران،آهو،غزال کوهی
السای : مانند ماه
الشن : شادی قوم ، افتخار و شان قوم
الماه : ماه ایل (زیباترین دختر قوم)
المیرا : زن بزرگ ایل
الناز (ائل ناز) : نازنین قوم ، زیبا و عشوه گر طایفه
الین : دختری برای فامیل و قوم
اوتکو : سر انجام نیک،ظَفَر
اود آنا : مادرآتش
اود دنیز : دریای آتش
اودشَن : شاد آتشین وپرحرارت
اوروز : بخت وطالع ،خوشبخت،ماه،روزه داری،ماه صیام (رمضان )
اوزای : فضا،عالم لایتناهی
اوزوک : انگشتر
اوستون : بهتر، درسطحی برتر
اوسلو : صاحب کمال،عاقل،آرام
اوغور : موفقیّت،نیکی،بخت ،طالع
اوغورلو : شخص خوش یمن ومبارک وخجسته،مایۀ برکت
اوکای : بیانگراحساس رضایت وخوشنودی است،احسنت،آفرین،بسیار نیکو
اولجا : غنیمت،بخشش وعطا
اولجای : بخت،طالع،اقبال
اولدوز : ستاره
اولکان : بسیاربزرگ،عظیم
اولکَر : هفت ستاره خوشه پروین،ثریّا
اولگون : رنگ آبی،به رنگ آب
اولوس : ملّت،خلق،قوم وطایفه
اوماچ : امید،مقصد وهدف،آرزو
اومای : الهه
اومیده : آرزو،آمال،خواسته
اونای : شریف، نامدار،پرآوازه
اونسال : بسیارمشهور
اونلو : شهیروپرآوازه،جذّاب وگیرا
اویسال : حرف شنو،مطیع
ایپک : تارهای بسیارظریف ودرخشان ابریشم
ایپک تن : دارای پیکری لطیف وظریف نظیرابریشم
ایپک نور : برّاق
ایزگی : عاقل،باهوش وباذکاوت،عادل ومنصف
ایزیناز : خوش اثر
ایستَر : خواستن،طلب نمودن
ایستَک : آرزو،خواسته،مراد
ایشیک : روشنایی،فروغ،تابناکی
ایشیل : منوّرشدن،درخشیدن،فروغ،پرتو
ایشیلار : تابنده ،منوّر ،درخشنده
ایشیلاک : براق وتابناک،دارای درخشش وپرتو
ایشین : اشعه ،شعاع نور،پرتو،شفق
ایشین سو : درخشش آب،روشنایی حاصل ازبازتابش نورتوسط آب
ایلایدا : پری دریایی، زیبای شهر و ایل
ایلدَش : متولد شدگان در یک مکان
ایلدیر : روشنایی ،برق زدن ،درخشش
ایلقیم : سراب
ایلک آی : ماه نو ،ماه هلال
ایلک ایز : اولین نشانه ،نخستین علامت
ایلکناز : اولین ناز (اولین دختر خانواده )
ایلگار : سال برف
ایلگی : مناسب،ارتباط ووابستگی،کنجکاوی
ایلمَن : وابسته به ایل وطایفه
اینجی : دُرّ،مروارید،بسیار تابناک
اٶزآیتان : کاملا شبیه به شفق
اٶزآیسان : نظیرماه
اٶزبال : عسل اصل وحقیقی
اٶزبَن : خال ویژه ومادرزاد
اٶزبیل : آنکه دارای دانشی خاص است،باسواد وآگاه
اٶزپینار : منبع آب منحصربه فرد،آب حیات بخش وزلال چشمه
اٶزجان : تَنی،عزیزومحبوب
اٶزدَش : فاقد تفاوت،کاملا یکسان
اٶزدَک : ماده،ماتریال،تنۀ درخت
اٶزگو : منحصربه فرد،خاص وویژه
اٶزگول : ویژگی،گونه ونوع
اٶزگولَچ : آنکه خنده منحصربه فردی دارد،دارای طرزخنده ای ویژه
اٶزگونَش : نظیرخورشید
اٶزَل : چیره دست وماهر،ویژه،مخصوص،جداگانه
اٶزلَر : حسرت کشنده،دلتنگ
اٶزلَم : درذوق وشوق دیدار کسی یا چیزی بودن،حسرت،آرزو
اٶزن : توجه واعتنای جدی
اٶزیورت : سرزمین مادری،میهن،ایل ووطن وطایفه
اٶکه : تیزفهم ،باهوش،متفکروعاقل
اٶگه : متفکر،عاقل،وزیر،مشاور
اٶن ایز : اوّلین اثر،نخستین راه
اٶوگول : لایق تعریف وتمجید
اٶیوک : هیجان حاصله ازحس عشق ومحبّت،جوش وخروش عشق
حرف ب :
باخیش : نگاه
بادام گؤز : چشم بادامی
باریش : صلح،آتش بس،آشتی
بارینج : شبدرکوهی
باغیش : بخشیدن،هدیه نمودن،عطا
بالا : اولاد،فرزند،نوزاد
بال سان : شیرین همانندعسل،متعلق به عسل
باللی : ترکیب شده باعسل،شیرین ولذّت بخش همانندعسل
بایاز : دراصل بیاض است ؛کاملا سفید
بایان : خانم ،بانو
بایراق : تکّه پارچۀ رنگی که بررویش علامت با نشان خاصّ یک دولت ،خلق ،حزب ویا مؤسسه
بَتی : تصویرکردن ،چهره وصورت،فرم،اندام وپیکر،قدوقامت
بَتیک : مکتوب،نامه،نوشته های رسمی،سند،دعای مکتوب
بَدیز : زیبا ،خوش قدوقامت،ظریف
بَگَنچ : خوشایند ،پسندیده ومطلوب
بَزَک : نقش ونگار ،آرایش وزینت
بَلگَن : شایسته ،لایق ،سزاوار
بَلگَین : واضح،بارز وآشکار،روشن
بَنزَر : شبیه ،نظیر،مانند ،شایسته ،مناسب
بَن شَن : من خوشبخت هستم ،بختیار ونیک اقبالم ،من شاد ومسرورم
بنفشه : مَنَکشه
بَن گول : گل ویا شکوفه خالدار
بَنگین : دائمی ،جاویدان وابدی
بَن لی : آنکه در چهره ویا پیکرش خال داشته باشد ،دارای خال یا لکه
بَنیجه : ابدی، جاودان ، بی انتها ،ماندگار وهمیشگی
بولود : ابر ،بخار
بی بی ناز : بی بی( ترکی) + ناز(فارسی) ، بی بی عنوانی احترام آمیز برای زنان سالخورده
بیرجه : واحد ،تک ،یگانه ،یکی
بیرسَن : آنکه یکی باشد، بی بَدیل، یکّه و تنها
بیر گول : گل بی مثل ومانند،گل یگانه وَبدیل
بیلگه : عالم ،انسان مُدرک ،صاحب معلومات ومحفوظات ذهنی عمیق ووسیع
بیلگی : علم ودانش ،سواد ومعلومات ،معرفت وآگاهی
بیلگین : عالم ،صاحب دانش وفضیلت
حرف پ :
پارلا : بدرخش!تابناک شو !
پارلار : نور می افشاند ،می درخشد
پارلاش : روشنی ،درخشندگی
پارلاک : نورافشان ،بَرّاق وتابناک
پَتَک : کندو
پَک اؤز : دارای صبرواستقامت
پیرلانتا : برلیان ،الماس تراش خورده ،سنگ ذی قیمتی که در برابرنوربه رنگهای زیبا ومتنوعی گراید
پینار : چشمه ،چشمۀ جوشان آب اززمین
پرنیا : اصیل، دارنده اصل و نسب (فرنیا ، پرنیان)
حرف ت :
تئللی : دختری با گیسوی بلندوزیبا ،دارای زلفهای زیباومُزیِّن
تئل نار : زیبارویی که موهایش درخشان چون آتش است
تئلناز : دختری با گیسوی ناز وقشنگ
تئل نور : دارای موهای شفاف وبرّاق
تابراک : سرزنده ،زرنگ وکاری ،قبراق وسرحال
تاتلی : بامزه وبانمک
تاچلی : آنکه تاج برسرداشته باشد
تارلا : کشتزار
تارو : به حالت ظریف درآورنده ،به هیجان آمدن ،عصبانی گشتن
تاریم : چادر ،خانه ،مکان ،سر پوشیده
تالکوک : محل اتصال کوه هابه همدیگر
تامای : ماه کامل ماه تمام
تان آک : سرخی افق ،عجیب وغریب
تان آل : نظیرشفق ،مایۀ حیرت ،عجیب
تان زَر : طلای غیر عادی وعجیب
تان سو : خارق العاده ،بسیارعجیب
تان گول : گلی که صبح زود بشکفد ،گل صبحگاهی
تان ییلدیز : ستاره ،زهره ،ونوس
تایسیز : بی همتا
تَجیم : تجارت ،خرید وفروش
تَرگول : گل نوشکفته ،شکوفه تازه
ترکان : ملکه
ترلان : پرنده ای از خانواده باز شکاری
تَرنیسه : دختر جوان وبا طراوت
تَک آی : ماه یگانه ،ماه تک وبی همتا ،زیباروی بی نظیر
تَکسین : یکی یکدانه ،یگانه ،بی نظیر
تَک گول : گل بی نظیر،آنکه در زیبایی بی نظیراست
تَگیر : ارزش ،بهاء ،قیمت
َتن آی : همانند وهمسان ماه ،نظیرماه
توپاز : نوعی سنگ الوان وقیمتی
توراج : نوعی پرنده از تیرۀ ماکیان شبیه به مرغ باگوشت بسیار لذیذ
تویقو(دویغو) : احساس ،عاطفه ،درک
توران : نامی بود که ایرانیان باستان به محل زندگی وسرزمین ترکهانسبت دادند ،زیستگاه ترکها
تورانلی : اهل توران زمین،ترک
تورک تَن : از جمعیت وتبار ترکها
تورمَن : مرغوب وبا کیفیت ،اعلا
تورناز : دختر ترک و نازدار
تولین : آنکه بسیار ظریف دیده می شود، آینه
توماقان : گل نیلوفر
تونا : نام ترکی رود« دونای» که پس از رود وولگا واقع در اروپا طولانی ترین محسوب می شود
حرف ج :
جئیران : غزال ،آهو
جان ایپک : آنکه روح وقلبش همچون ابریشم لطیف وظریف است
جان سِئل : متعلّق به روح وجان ،زنده وجاندار
جان سونار : کسیکه جان ودلش رادر تَبَق اخلاص گذارد ،آنکه از جانش نیزدریغ نورزد
جان سوی : آنکه از تبارنیاکانی نیکو وقدرتمند باشد
جان شَن : مسرور وبانشاط ،خوشبخت ، خوشحال وسرزنده
جَرَن : جیران،گوزن ماده،کاربرداین نام بصورت «جَران »نیزدیده می شود
جیلوه لی : باناز وغمزه ،آنکه عشوه وکرشمه کند
جیلوه ناز : نازنین ،دارای ناز وغمزه ،عشوه گر
حرف چ :
چئچئن : زیبا،برازنده وخوشایند
چاغداش : معاصر، هم عصر، زندگی کردن در یک برهۀ زمانی واحد
چاغری : شاهین شکاری ،طرلان؛ دعوت کردن ،بیانیه ،فراخواندن
چاغلار : آبشار، آبی که جوشان وهمراه باغلیان وکف جاری گردد
چاغلایان : آبشار،آبشار مصنوعی ،آب یارودی که از یک مکان مرتفع سرازیر گردد
چاقیر : نام مخلوط با خاکستری ،پرنده شاهین تند وتیزودرشت
چانلی یاز : بهار مه آلود
چایلان : ماسه زار ،ریگزار
چلنگ : حلقه گل ، تاج طلایی یانقره ای
چولپان : ستارۀ زهریاناهید،ونوس
چیچک : شکوفه ، گلهای گیاهان ودرختان که دارای رنگها ورایحه های متنوّعند
چیچک ناز : نازنین همانند گل ،زیبا رخسارعشوه گر
چیلَک : گیاه توت فرنگی ومیوۀ آن
چیم ناز : بسیار ناز کننده ،دارای عشوه وناز
حرف ح :
حاک سال : منسوب به حق وحقیقت ،درارتباط با حق
حورال : آزاد، مستقل،آزاده
حرف خ :
خاتون : درزن ،عیال،زوجه وهمسر
خانیم : عنوانی است مختص بانوان وبرگرفته از کلمه خان
خانیم زَر : خانمی نظیر طلا
حرف د :
دادلی : خوشمزه،بامزه
داغشَن : شادی وسرور کوهستان
دالغا : موج
دانشن : فجر شادی
دَفنه : درخت همیشه سبز که ازبرگهایشدرصنایع غذاییاستفاده میشود،درختچۀ غاز،درختچۀ برگ بو
دَنیز : دریا ، قسمت دریاهای زمین،دریای آب شور که با خشکی احاطه شود،وسیع،افزون،بی نهایت
دورا : قله کوه
دور تَکین : همچون دُرّ،نظیر مروارید ،عزیز ودوست داشتنی
دوردانه : دانه مروارید،دُرّ،لٶلٶ،عزیزومحبوب،خلف یااولاد گرامی ودوست داشتنی
دورنا : درنا
دوزگون : راست ودرست،عاری ازکجی وانحراف،مطابق باقاعده واصول ،بدون کمی وکاستی،کامل
دوزلو : بانمک ،ملیح ،باملاحت
دولغون : پر ،تمام
دولقون : تمام وکامل ،پروانباشته شده ، دارای مضمون،مهم،والا،برتر
دونیا : کائنات ،کرۀ زمین ،عالم هستی ،عالم اجتماعی انسانها
دویسال : دارای احساس وعاطفه ،صاحب حس وادراک واندر یافت ظریف،حسّاس
دویغو : درک ودریافت حوادث عالم خارج،قابلیت فهم وادراک،متوجه شدن وآگاهی یافتن
دیرلیک : آسایش ،امن وامان ،آرامش ،حیات ،تفاهم وسازش متقابل
دیکمَن : رأس ،نوک ،قلۀ کوه
دیلَک : آرزو وخواسته،مراد،خواهش
دٶکمن : جذاب،برازنده ولایق
دٶنوش : تغییر و تحول اساسی جهت توسعه وگسترش چیزی ونیز ترقی وپیشرفت می باشد
حرف ر:
رشمه : روبان یا لنتی که به منظور زینت استفاده می شود
ریما : نام قدیم در یاچه ارومیه .
حرف ز:
زئینَب : نگین سنگی قیمتی ،جواهرات ،زینت پدر
َزرتکین : دختر یابانویی که نظیرطلااست ،همانند طلا
زَرخانیم : خانمی نظیرطلا ،زیبا روی
زَرلی : پوشانده شده باطلا ،مزیّن به طلا
زومرود (زُمُرد ) : سنگی قیمتی وبراق به رنگ سبز
حرف ژ:
ژاریک : درخشنده ،منوّر
ژالین : شعله
ژَمیس : میوه ،ثمر
حرف س:
سئچکین : ممتاز،لایق گزینش ،برگزیده
سئزال : دارای احساس ،درک کننده ،فهمنده ،حسَاس
سئزَر : آنکه بتواند درک کند
سئل شن : سیل شادی
سئلناز : سیل ناز وعشوه ،دنیایی از قشنگی
سئودا (سودا) : عشق ومحبّت،سُودا ،عشق شدید،میل ورغبت،هوس وخواسته،آرزو
سئودیم : علاقه مند شدم ،پسندیدم
سئوَر : دوست دارنده وعاشق،محبوب ودوست داشتنی
سئوسای : احترام متقابل در عشق ورفیق
سئوشن : شادی را دوست دار
سئوکال : محبوبیّت داشته باش وزندگی کن ،حس صداقت درعشق
سئوگی : احساس علاقه ودوستی
سئوگیم : بیان واژه «سئوگی»اززبان اول شخص مفرد
سئوَن : دلباخته شونده
سئوناز : نازدوست ،عشق ناز
سئویل : دوست داشتنی ،لایق ، محبوب ، شایستۀ دوست داشته شدن
سئویم : جذّاب ،جلب کننده
سئوین : خوشحال گشتن ، شادمان ومسرور شدن
سئوینج : حس شعف وشادی ،فرح
ساچلی : گیسوی بلند
ساچناز : دختری که گیسوان قشنگی دارد
سارا : قوت و جسارت
سارای : ماه زرد و روشن،نام یکی ازآبادیها درجزیرۀ شاهی دریاچۀ ارومیه .
سارین : ترانه
ساناز : بی همتا ،کم نظیر
سانای : محترم ،لایق احترام
سایا : یک رنگ وبی ریا
سایات : دارای نام وجاه
سایرا(سِهره یاسِیره ) : آواز خواندن ،چه چه زدن ،بلبل
سایراش : نجوا کردن ،زمزمه نمودن ،به آرامی آواز خواندن
سایراو : پرندۀ آوازه خوان ،بلبل
سایقی : احترام ،حرمت ،ادب ونزاکت
سایقین : حرمت نشان دهنده ، احترام گذارنده ،انسان شایسته احترام
سای گول : گل مورد احترام ،زیبارخساری که لایق احترام است
سایلان : مورد احترام ،معتبر ومحترم
سایلاو : نماینده ،وکیل ،برگزیده
سایین : لایق حرمت ،محترم ،آنکه دیگران باوی محترمانه رفتارنمایند
سدره : نام درختی در آسمان هفتم
سَرپیل : پاشیدن ،پراکنده گشتن ،جهیدن
سَرمین : محجوب ،باحیا ،آبرومند
سرین : صبور بودن
سَلما : برگ درشت ،برگ پهن
سَلَن : صدا ،آوای موزون ،لحن خوش ودلنشین ،آهنگ
سورمه : ماده ای که بانوان بر چشم کشند ،کَحل
سوسن : دراصل «شوسانّا» است گیاهی از تیره زنبق دارای برگهای زیباو خوشبو،این(نام بین المللی)
سولماز : آنکه تازگی وطراوتش راحفظ کند،همیشه شاداب،به دوراز پژمردگی
سومَر : قوم سومریان که بنابه نظریۀ بسیاری ازدانشمندان ازاقوام ترک بوده .
سونا : قو،اُردک ،اردکی که در ناحیۀ سرش پرهای سبزرنگ دارد،جهت مدح زیبا رویان
سونار : تقدیم می کند ،اهدا می نماید
سونال : تقدیم شده ،پیشکش شده ،عطا گشته ،هدیه شده
سونای : آخرین شب طلوع ماه،عطا شده ،تقدیمی
سوندوس : دیبا ،پارچه ابریشمی لطیف وگرانبها
سون گول : آخرین گل متولد شده از مادر (فرزند دختر)
سیبئل : قطرۀ باران ،سنبل ،خوشۀ گندم
سیرما : گلابتون،رشته های نازک وظریف وباریک طلایانقره شبیه به نخ،رشته زرین،یاسمین
سیلا : ملحق شدن ،وصال
سودا : عشق
ساق اولون
ساق یاشین
سوگل: سوگلی
سوین: شاد باش
سلنا : سولنا ، خدای ماه ، الهه ماه ، مجازا ماه
سلین: خروشان
حرف ش:
شایلی : بی همتا
شَن آی : ماه شادی بخش ،ماه خوشایند
شَنال : خوشحال ومسرور ،راضی وخوشنود ،شاد،دلخوش
شَن ایز : علامت یااثر شادی بخش ،نشانۀ خوشبخت
شَن سَس : خوش آوا
شَن گول : گلی که مایه خوشبختی است ،گل رضایت بخش
شَن ناز : دختر نازوشاد
شن یار : یارشاد وخوشحال
حرف ص:
صونا : پاک ، آرام نام پرنده ای بر روی دریاچه ارومیه نام ترکی
حرف ط:
طرلان : بازشکاری،«طارلان»
حرف ف:
فَرآی : نورماه ،مایه زینت وزیبایی ماه
فولیا : گل نسرین ،نرگس زرد
فوندا : علف جارو یاجاروب ،بیشه ای که در آن علف ها وبوته های بسیاری روئیده باشد،علفزار
حرف ق:
قاراتئل : سیاه مو
قاراجا : تیره رنگ،بُز کوهی
قاراگیله : انگور سیاه دانه
قاراگٶز : سیاه چشم ،دارای چشمانی بامردمک سیاه رنگ
قَرَنفیل : گل میخک
قلم گول : دارای نگاری چون گل ،زیبارخسار
قنیره : بی مثل ومانند ،زیبارخسار بی نظیر
قوتلوآی : ماه مقدّس وخوش یمن
قیز ناز : دختر نازنین وعشوه گر
قیزیل : سرخ ،طلا
قیزیل گول : گل سرخ(رُز)،گل محمدی
حرف ک:
کاراک : مردمک چشم
کاواک : درخت تبریزی ،سپیدار
کایرا : لطف واحسان ،نیکی کردن
کایران : چمن ،مکانی مسطح ،میدان
کایناک : منبع ،مٲخذ،فعال ، پرانرژی
حرف گ:
کَپَنَک : پروانه
کَکلیک : کبک،پرنده کوهی
کَلَبَک : پروانه
کوتکو : ساده ،متواضع ،مٶدّب
کونات : آنکه محبت وعلاقه سایرین راجلب می نماید ،مهربان
کیمیا : علم شیمی ،حکمت وقدرت
کٶلگه : سایه
کؤنول : قلب ،دل ،احساسات قلبی ،میل واشتیاق ،آرزو ،هوس
گلین : عروس
گول آی : متشکل است ازدوکلمه «گول» و«آی»
گول ایز : نشان وعلامت گل ،ردِّ گل
گول باهار : گل وبهار
گول بَن : آنکه خالی زیبا چون گل داشته باشد
گول بنیز : گل چهره ،گل گونه
گول بوداق : شاخه گل ،بوته گل
گول تَک : گل نادروکمیاب ،نظیر گل
گول دَم : دارای نَفَسی خوشبوهمانند گل
گولدَن : به عمل آمده از گل ،متعلق به گل
گولر : خنده رو ،خندان ،تبسم کننده ، خوشحال ،مهربان ومشفق
گولرآی : « گول ر» و « آی »
گول سئل : سیلی از گل وشکوفه، نظیروشبیه گل ،متعلق به گل
گول سئو : علاقه نسبت به گل ،دوستدار گل ،شیفته وشیدای گل
گول سئوَن : عاشق گل
گل سئوین : خندیدن ،رقص وخنده ،شاد ومسرور گشتن
گول سَرَن : پراکنده کننده گل
گولسون : همواره شاد ومسرور ،خوشبخت وخرّم ،خندان
گول سوی : ازسلالۀ گل ،صاحب اصل و تباری نجیب وپاک چون گل
گوللَر : گلها
گوللو : مزیّن شده با گل ،گلدار
گولوش : خنده،شاد ومسرورگشتن،حالت ووضعیت خندیدن،مزاح شادی ونشاط
گولومسَر : همیشه خندان
گلابتون : رشته های باریک طلاونقره یارشته های نخی شبیه به آنها،نخ زردار
گول یاز : گل بهاری ،گیاهی که در فصل بهار گل دهد
گولین : نظیر وشبیه به گل ،گلزار ،گلستان
گوموش : نقره
گون : خورشید،روز،دوره و زمان
گون سئل : نظیر ومانند خورشید
گونَش : خورشید
گون فَر : اشعه خورشید ،پرتو آفتاب
گونول : خواسته وخواهش دل
گٶرکم : منظره،معروف شدن،شٲن وجلال،نمای خارجی
گٶزده : محبوب وپسندیده،تقریر شده،برتراز همه،خوشایند
گؤزَل : زیبا،بی عیب ونقص
گؤزَن : جذاب وگیرا ،زیبا
گؤک سئل : متعلق به آسمان
گؤک سَن : متعلق به آسمان،آسمانی
گؤک من : چشم آبی وبور،دختری با پوست سفید وموی زرد رنگ
گؤنَن : شاد گشتن،مرطوب
گؤی چَک : زیبا،دوست داشتنی
حرف ل:
لاچین : پرنده ای شکاری ازجنس شاهین با پاهای قرمزرنگ
لیل پار : گیاهی برگ دار که درمناطق پُرمی روید
حرف م:
مئلیسا : تُرَنج ،علف لیمو ،بالنگ
مارال : گوزن ماده ،زیبا
مارتی : مرغ دریایی
ماگنولیا : درخت یا بوته ای است همیشه سبز دارای گلهایدرشتخوش عطر وبرگهایش گاهی میریزد
ماویش : دختر بچه بور یا سفید چهره ای که چشمانی به رنگ آبی روشن داشته باشد
ماه پاره : پارۀ ماه ،تکّه ای ازماه
مایوک : غنچه ،گل نشکفته
مَلتَم : باد ساحلی ،مه
مَنَکشه : گل بنفشه
مورایپَک : نوعی پارچه مخمل ،ابریشم بنفش رنگ
مورتان : رنگ صورتی شفق به هنگام سپیده دم
مورگول : گلی که به رنگ بنفش است ،گل بنفش رنگ
مورَن : رود ،آب روان وجاری ،نهر بزرگ
مویان : خیرات،خیرونیکی ،ثواب
مین گول : دسته ای حاصل ازهزارگل
مین ناز : آنکه نازوغمزه اش فراوان است،کسی که بسیارنازو آدا دارد
حرف ن:
ناخیش : در اصل « نقش »است،طرح،شکل،زینت وخط
نارچیچک : گل انار
نارگول : گل انار
نارگیله : دانه های داخل انار
نارین : ظریف وباریک ،نازک ، ریزوکوچک
نارین گول : گل یا شکوفه ظریف وریز
ناز گول : گلی که ناز کند ،گل نازنین
نازلی : پرنازوعشوه ،ب اادا و اطوار
نسترن : نسرین
نورال : نورانی شونده ،روشنایی مقدّس
نورایشیک : بسیار درخشان،برّاقترین نور،بسیارتابناک
نورپری : پری تابناک ونورانی
نورجان : دارای جانی تابناک ودرخشان،آفریده شده ازنور،بسیارزیبا
نورچین : سیل روشنایی ،درخشش نور
نوردان : خلق شده ازروشنایی
نورسان : همچون نور،نظیر نور
نورلان : تابناک گردنده،درخشان شنونده،نورانی وبرّاق
نورمان : خلق شده ازنور،نظیر نور
نیلای : درخشان، مثل ماه
حرف و:
وارجان : دارای قلب وروح وجان،اهل دل،صاحب حیات
وَردا : برگرفته از واژه عربی« وَرد» به معنای گل سرخ است
حرف ه:
هومای(الهه) : الهه،پرندۀ هما،پرنده دولت وسعادت،یمن وبرکت
حرف ی:
یئشیم : سنگی سبزرنگ وبسیارقیمتی،سنگ یَشم
یئنی شن : شادی جدید،جشن وشادی نو
یئنی گول : گل نوشکفته،گلی که هنوز طراوت داشته باشد
یاراش : خوشایندی،زیبایی،جذّابی
یاراشیق : دوست داشتنی ،زیباوجذاب ،خوشایند وخوش ظاهر
یارپاق : دراصل «یاپراق» است،برگ درخت وگیاهان
یارلیک : فرمان امر،دستور
یارماکان : هدیه،ارمغان
یازباهار : فصل مابین تابستان وزمستان،فصل پاییز
یازگول : گلی که درفصل تابستان می شکفد،گل تابستانی
یاسام : نظم وترتیب ،قاعده وقانون
یاشا : آفرین ،زنده باد
یاشار : زندگی کننده ،دارای عمری طولانی ،سالم وسرزنده
یاشام : حیات،عمر،زندگی
یاشیق : خورشید،نور آفتاب
یاشیل : سبزرنگ،تروتازه،باطراوت
یاشین : رعدوبرق،صاعقه،آذرخش
یاغمور : باران،بارندگی
یالدیز : مزیّن به آب طلا ونقره، زینت داده شده
یالقین : سراب
یانار : مشتعل ، فروزان ، سوزان ، قابل اشتعال ، آتش فشان
یاناک : گونه ،هریک ازلپهای درصورت
یوجَل : رفعت، بلندی، گرانقدری
یورتسال : منسوب به وطن ،وطنی
یوردام : چالاکی، با سرعت و با شتاب حرکت کردن،ناز ، عشوه و ادا
یوردوم : وطن من، زادگاه ومیهن من
یوروک : حیات ،آفرینش ، طرز زندگی
یوسما : نازنین، دارای عشوه و ادا
یوکسَل : برتر، والا، اوج گیرنده و بالا رونده ،محترم، ذیقیمت
یٶنال : دارای هدف وسمت وسو
اسم های پسرانه ترکی
حرف الف :
آباقا : عمو، دوست، نخ و یا ریسمان بافته شده از گیاه کتان (از نام های کهن)
آبانوز : درخت آبنوس
آتا : مرد اولاددار، صاحب فرزند، پدر، اجداد، نیاکان، عنوانی برای مردان سالخورده در خور حرمت
آتابک : دایه، مربّی
آتابَی : دایه، مربّی، لَلِه
آتاش: اداش،همنام
آتامان : فرمانده، رهبر، سرگروه، سرکرده
آتان: پرتاب کننده
آتای : شناخته شده ،بارز ،آشکار و معلوم شونده
آتایمان : شهیر،معروف
آتحان: کسی که بدن استوار واندام محکمی دارد
آتلی : شناخته شده،مشهورشده، کسی که اسب داشته باشد
آتون : جسور،دلیروقهرمان
آتیق : جسورودلیر،مشهور،نیرومند؛ چالاک
آتیلا : مشهور،شناخته شده
آجار : مهاجم ،غیور،زبردست وماهر
آجاراٶز : راستگو ،پایبند به عهد وپیمان
آجاسوی : اجداد نیرومند ، نیاکان شهیروشناخته شده
آجارمان : باغیرت
آجای : آنکه قادر به مباحثه باشد ،سخنگو،دستگیر کننده ،راه گشاینده
آجلان : کسی که ازخود غیرت نشان دهد
آجونال : به اندازۀ دنیا،احاطه کننده ودربرگیرندۀ هر چیز
آچیق اَل : جوانمرد ،نیک خواه ،مردانه
آدا : خشکی که هرچهارطرفش راآب فراگرفته باشد،جزیره
آدار : جدا کننده ، تحلیل گر،دلیر ،شجاع
آداش : دارای نام مشترک،دوست ورفیق ،صداقت داشتن ،هم کلام بودن
آداق : مالی که بخشش آن در قبال برآورده گشتن حاجتی وعده داده شود (نذر)
آدال : مشهورشده
آدالان : شناخته شده، صاحب شٲن وشهرت
آدای : به معنی نامزدی برای ازدواج ، کاندیدا برای امور انتخاباتی و با احراز یک وظیفۀ خاص
آدسای : محترم ،دارای نام لایق ودرخورحرمت
آدلان : معروف شو،اسم نیگوکسب کن
آدلی : نامدار،معروف ومشهور
آدی سٶنمه ز : آنکه نامش همیشه ماندگارباشد
آرات : دراصل« اَرَت» است مردان ،جنگجویان ،جسور ،بی باک
آراز : سعادت،خوشبختی، لذّت، خشنودی، آرامش، اطمینان، روزه، گویش ترکی رودخانه ارس
آران : دشت نسبتا گرم و صاف
آرتام : ارزش، قیمت، برتری، مزیّت، خصوصیّت، ویژگی
آرتوم : تلاشگر
آرتون : جدّی
آرزیق : ابرارواولیا ؛زاهد،تارک دنیا،انسان نیکوخصال
آرسلان : شیرغرّان
آرقان : بسیار ،جمع ،تعداد زیاد
آرقون : صاف ،پاک شده ،برگزیده شده
آرکان : فراوان،بی حدّ وحصر،کمند،کمرکوه ،پشت ،غالب
آرکاوآرخا: مایه اطمینان و پشت گرمی
آرکیش : خبربَرَنده ،پیک،خبرچی،قاصد،رهبرکاروان وگروه
آرمان : بی باک وجسور،توانا،خواسته،آرزو،هوس
آروز : بزرگ،هدف،انسان با تجربه وخوش یُمن،کسی که خسته واز طاقت افتاده باشد
آسال : دارای اصالت،اساس،شالوده،پایه وپی،برتروحائزاهمیّت
آسلان : شیر،دلیر،قوی،جسور
آشار : آذوقه،خوراک،غذا
آشام : رتبه، درجه، مرتبه، مرحله
آشکین : قایق آینده،آنکه موفق به پیشروی شود،فراوان وافزون
آغا : محترم وبزرگوار،سرپرست خانواده یاطایفه،ریش سفیدقوم
آغابالا : اولاد عزیز،فرزند گرامی ودوست داشتنی
آغاجان : دریا دل، دارای عزت و حرمت زیاد،نیرومند،شخص گرامی ودوست داشتنی
آغار : مرد سپید رخ،قهرمان سپیدروی ،جوانمرد جسور،چالاک ،پارۀآتش
آغازال : شخص مسنّ محترم وریش سفید
آغازَر : آقایی همچون طلا
آغاسَف : شخص محترم ،باعزت وگرامی
آغامیر : رهبر محترم ،امیر ویا رئیس بزرگ
آغایار : بزرگ وشایسته حرمت ،رفیق صادق ،دوست ،محبوب
آفشین : لباسی که به هنگام رزم پوشند ،نیزه
آک بولوت : ابرسفید رنگ
آک پای : سهم ویا بخش خالی ازهر گونه حرام ،سهم حلال
آکتان : سپیده ،وقت طلوع خورشید در سحرگاهان ،میدان ،فضای باز
آکتای : مایل به سفیدی ،شبیه رنگ سفید
آک دنیز : دریای مدیترانه واقع در جنوب غرب کشورترکیه
آک شیت : خورشید ،نور آفتاب دارای صورتی نورانی ،آنکه سیمایش نورانی ودوست داشتنی است
آلا : دارای رنگهای گوناگون ومختلط
آلاتان : به سرخی گرائیدن ویاروشن شدن افق درسحرگاهان
آلاز : شعله ،اخگر،برافروختن وسرخ گشتن
آلاو : شعلۀ آتش
آلپ : قهرمان ،دلاور،پهلوان ،ماهر،جسور،شجاع ،جوانمرد
آلپ آیا : دلاور وجنگجوی مقدّس
آلپار : دلیر ،سربازجسور،مرد شجاع
الپ سو : سپاه جسور،قشون بی باک،سرباز شجاع
آلپ سوی : آنکه از سلاله ونسل قهرمانان باشد ،دارای نیاکان واجداد دلیر
آلپ کارا : پهلوان نامدار ،قهرمانی که مایۀ ترس سایرین است ،جسور
آلپمان : شخص جسور ،شجاع ،قهرمان
آل تاچ : تاج درخشان،تاج برّاق ودرخشنده
آلتای : طلا،نگین سنگی،باارزش،اصول ،متد،تدبیر،درختستان ویا بیشه زارمرتفع ،کوه بلند ورفیع
آلتون : طلا
آلتونجو : زرگر،طلافروش
آل سوی : دارای اصل ونسب نیکو،آنکه ریشه واجدادش نجیب اند
آلقان : ستودن وتمجید کردن،به شهرت رساندن،خوشبخت ساختن،فاتح ،ضبط کننده
آلقو : ازاسامی کهن است،کلاً وتماماً،همه ،یکپارچه
آلقین : محکوم کردن ،متّهم نمودن ،تجمّع ،دریک جا اجتماع کردن
آلیشیک : عادت کرده ،خو گرفته ،آنچه که شعله ور گشته وبه سرخی گراید
آنار : نامی است بسیار کهن ،به خاطر آورنده
آند : قسم ،دلیلی برای ابراز واثبات صداقت کلام
آنلار : فهمیده ،درک کننده
آنیت : مجسّمه ،تندیس یاد بود
آنیل : معروف، نامدار، نامی، به خاطر آورده شدن (اسم پسر است)
آوجی : شکارچی ،صیّاد
آیاچی : محافظت کننده ،حامی وپشتیبان ،دلسوزوغمخوار
آیاز : از اسامی کهن ،تمیز ،روشن ،شب زمستانی بسیار سردی که آسمانش صاف ومهتابی باشد
آی بار : براق ،نورانی ودرخشان همانند ماه ،با هیبت ،ترسناک
آی بَرک : درخشان همانند ماه ،استوار وبی نقص ،نیرومند،پایدارو باوقار
آی دَنیز : « آی » و « دنیز »
آیدین : روشن ،واضح ،درخشان ،آشکار
آیقین : آنکه از فرط علاقه مدهوش گردد ،حیران ،شیدا ،عاشق
آی کاچ : ناطق ،سخنگو،خواننده ،شعر،شاعر
آیما : به خود آمدن ،بیدار شدن
آیماز : غافل ،بی خبر ، بی رنج وغصّه
ائرتَن : شفق ،صبح هنگام ،فجر
ائرکین : آزاد ورها ،مستقل
ائریشمَن : آنکه به هدفش رسد ،نائل آینده ،ملحق شونده
ائل : خلق ،جماعت،انسانها،دولت،سرزمین وولایت
ائل آرسلان : شیر ایل وطایفه ،جوانمرد وجنگاورمیهن
ائل آلان : فتح کنندۀ ممالک ،کشور گشا
ائل اوغلو : پسرایل وعشیره ،اولاد وطن ،پسربیگانه ،غریبه ،ناآشنا
ائلبارس : پلنگ ایل
ائل باشی : رئیس ورهبرایل ،مدیر وراهنمای قوم وطایفه، والی
ائل تَن : متناسب وسازگارباایل وقبیله ،تابع عادات ورسوم وآئین های متداول درایل
ائل دار : دارای ایل وسرزمین ومملکت ،ایلی که جا ومکانی دارد ،صاحب وحاکم قوم وخلق
ائل داش : هم ملیّت ،هم نژاد
ائل سئوَن : دوستدار میهن وقوم ،خواهان خلق ومرز وبوم
ائلسس : ندای ایل ،ندای خلق
ائلشاد : حکمران ایل ،شادی وسرورمردم
ائل شَن : مسرور وشاد شونده به همراه طایفه وایل ،مایۀ شادی وسعادت خلق،خوشحال وشاد کننده
ائلمان : سمبل ونشانۀ ایل
ائل میر : آقاوسرورایل ،امیروراهبرورئیس طایفه وخلق
ائل یار : دوستدار قوم ،یاور وپشتیبان ملّت
ائلیاز : بهارایل ،مایۀ خرّمی ونشاط سرزمین
ائلیگ : حکمران ،پادشاه
ائوگین : همراه باتعجیل ،بدون تأخیر،عجولانه
اَبروک : دارای ثبات ودیانت،صبورواستوار
اَتابک : دایه، مربّی
اَر : مرد ،قهرمان ،جوانمرد ودلیر،مورد اعتماد ومقیّد به کلام خویش
اَرال : قهرمان ، آنکه جوانمرد وشجاع باشد
اَرتاج : قهرمان تاجدار
اَرتاش : جوانمرد
اَرتان : مرکب است ازدو کلمه «ار»و«دان»یعنی صبحگاه ،سپیده دم،هنگام شفق
اَرتایلان : زیبا ،ظریف وباطراوت ،جوان خوش قدوقامت
اَرتَک : همچون مرد ،همانند قهرمانان
اَرتَم : ادب وتربیت ،ارکان،درک وشعور
اَرتوران : قهرمان توران زمین ،جوانمرد وپهلوان توران ،تورانی
اَرتوز : انسان راستین ،قهرمان حقیقی
اَرچئویک : بسیار جلد وچالاک ،تند وتیز،جوانمردی که سریع بجنبد
اَرچین : دارای ناموس وشرف،پهلوان وقهرمان حقیقی ،جوانمرد واقعی
اردالان : کسی که سریع ضربه می زند
اَردَم : شایستگی ،فضیلت ،راستی
اَرَز : سکوت وآرامش ،خوشبختی ،لذّت
اَرسان : شهیر،معروف وشناخته شده
اَرسَل : دلیرهمچون پهلوان
ارسلان : شیر دلاور
اَرسومَر : قهرمان سومری ،مردی که از تبار سومریان باشد
اَرسوی : آنکه ازتبار ونسلی قدرتمند وجوانمرد باشد
اَرسین : قهرمان وجسور باشد ،مرد باشد
اَرشاد : حکمران دلاور
اَرشان : دلاور نامدار ،جوانمرد شهیر
اَرشَن : خوش بخت واقبال ،شادمان
اَرکال : بیانگر آرزوی جسارت ودلاوری است
اَرکوت : انسان خوش یمن ومبارک
ارگون : دلاور وقهرمان زمانه
اَرگونَش : جوانمرد خورشید ،مرد آفتاب
اَرگیل : جوانمردان ودلاوران ،مردان
اَرَم : خواسته وآرزو ،رضایت داشتن
اَرمان : مرد جسور وبی باک ،قهرمان
اَرونات : انسان با نظم وترتیب،بااخلاق
اَرییلماز : بی امان ،استوار وباصلابت
اَزَگی : نغمه ،آواز،آهنگ یا ملودی ،مقام موسیقی ،اصول وشیوه
اَژدر : اژدها،قوی وقدرتمند ،مهیب وترسناک ،جسور
اَفشار : آنکه کاری راسریع وصریح انجام و مشکلی را حل نماید،نام یکی از بیست وچهار طایفه اوغوزها
السانا : –
اَمراح : دوست داشتن ،شیفته و واله گشتن ،عاشق وشیدا شدن
اَمران : دوست داشتن ،حُبّ،رفاقت کردن
اوبچین : اسلحه
اوجامان : بلند مرتبه ومعظم
اوچار : آنکه قادر به پرواز کردن باشد
اوچکان : پرواز کننده
اوچکون : جرقه یا ریزۀ آتش
اوچمان : خلبان ، پرواز کننده واوج گیرنده
اورآلتای : شبیه به تپه ،نظیر قلعه
اوراز : هدیه ،بخت ،طالع
اوراقان : جنگ جو ،ستیزکننده
اورال : تپّه دار ،مکانی مرتفع نظیر تپّه
اورام : محله ،راه عریض وپهن
اوران : ندا،آوا قول والتزام ،هنر
اورتاچ : قسمت،سهم،بخش
اورخان : خان قلعه و دژ،خان اردو گاه ،خان شهر
اورشان : نبرد ،ستیز ومبارز ،نزاع طلب
اورقا : درخت بسیاربزرگ وتناور
اورکمَز : بی باک ونترس ،جسور
اورکوت : دژ یا قلعۀ مقدّس ،اردوگاه مقدّس ،استحکام شریف
اورکون : ساختن مسکن برای خویش ،ایجاد اقامتگاه
اورمان : بیشه ،جنگل
اوروز : هدف ،بخت ،طالع
اوروش : نبرد ،ستیز،جنگ ،محاربه
اورون : تخت وتاج ،مکان خصوصی وشخصی ،مقام ورتبه ای والا
اوزان : شاعرمردمی ،عاشیق
اوزتورک : ترک توانا ومجرّب،شخص بسیارزیبا،انسان قدرتمندونرم خوی
اوزحان : خان آزاد،خان مستقلّ وغیر وابسته،خان رستگارشده
اوزگون : متأسف گشتن ،معذّب شدن
اوزمان : بالغ شده ،تکامل یافته ،بزرگ شده ،رسیده ،متخصّص ،خِبره واهل فن
اوزه ک : الماس ،جواهر
اوسال : عاقل،مثمرثمر،باتدبیرمحتاط
اوغان : خداوند،قادر،حکمران،خدای صلح وآشتی،قوی و نیرومند،کائنات
اوغلا : جوان ،جسور ،قهرمان ،جوانمرد
اوغوز : نخستین شیری که ازسینه مادرتراوش میشود یا همان آغوز ،پاک آفریده ،انسان ساده عادی
اوفلاز : بسیارزیبا ،نفیس ،نجیب
اوفلاس : مرتفع ،جسور،جوانمرد،بی باک
اوقتای : اوکتای
اوکار : پرنده ای است ماهی خوار با کاکلی به شکل تیر یا پیکان برسرش
اوکتام : مغرور ،باوقار ومتین
اوکتای : نظیرتیر ،قوی وقدرتمند ،خشمگین
اوکسال : منسوب به تیر،همانند تیر
اوکمان : کسی که همچون تیرسریع وتیزتند حرکت کند
اولقون : بالغ ورشید ،رسیده
اولوتورک : ترک بزرگ ،ترک قدرتمند
اولوجا : بزرگ ،تاحدودی قدرتمند ونیرومند
اولوسیار : یارویاورملّت
اولوشان : مشهور، دارای نام وشهرت
اومار : چاره، علاج ،امید
اوموتلو : امیدوار ،آرزومند ،منتظر
اومود : آرزو ،توقع ،امید
اومید : آرزو ،آمال وخواسته
اونال : صاحب نام،دارای شٲن ومنزلت
اونای : مناسب ،کارآمد ،پسندیدن
اون تورک : ترک شهیروسرشناس ،ترک پرآوازه
اونساچ : آنکه آوازه ونامش فراگیر باشد
اونلواَر : مرد سرشناس ،جوانمرد صاحب نام
اونور : باعظمت ،افتخار ،اعتبار وسربلندی ،نیرومند
اویار : متناسب ،مطابق ،نظیر
اویقار : پیشرفته ومتمدّن ،متعالی
اویقان : متناسب باچیزی یا کسی،هماهنگ ومطابق
اویقو : تناسب ،هماهنگی ،تطابق
اویقور : دارای تطابق،متّفق
اویقون : متناسب،مطابق ،هماهنگ
ایل آرسلان : شیرسرزمین وایل ،جسور وقهرمان
ایل آیدین : « ائل » و « آیدین »
ایل بای : والی ،امیرولایت
ایلحان : پادشاه ،حکمران ،امپراتور
ایلدیریم : صاعقه ،آذرخش،تند وتیز
ایلقار : یورش، تهاجم، حمله، حرکت تند و تیز و عهد و پیمان
ایلقاز : سلسله جبالی در شمال آناتولی
ایلکین : اولین،نخستین،پیش ازهمه
ایمگه : خیال ،تصوّر،نشان وعلامت
ایمیر : شفق،مقدّمه ،بسیار نیکو وعالی
اینان : باور کردن ،اطمینان نمودن
اینجه : چیزی که باظرافت وزیبایی بر رویش کار شده باشد ،نفیس
اٶتکم : از خود راضی ،متکبّر ،کلّه شق ومغرور ،مرد پردل وجراَت
اٶتکون : برتر ،مقاوم وپایدار
اٶجال : انتقام گرفتن،تلافی نمودن
اٶدول : انعام ،بخشش وارمغان
اٶرگین : تاج وتخت ،تخت سلطنت
اٶزآک : سیّار ،جاری شونده
اٶزال : خالص ،خاصّ،عصاره ،مایه
اٶزبایار : بزرگترین ؛عالی ترین
اٶزبیر : تک ،یگانه ،واحد
اٶزَت : خلاصه ،چکیده ومختصر
اٶزتک(اُزبَک ) : جسور،دلاوروپردل
اٶزتورک : ترک مادرزاد وخالص ،ترک عزیز و دوست داشتنی
اٶزداغ : متین وباوقار همچون کوه
اٶزگور : آزاد،رها ،مستقل ،غیر وابسته
اٶزمان : نزدیک به خود ،گرامی ،با شخصیت
اٶکتَم : مغرور ،کله شق،جسور
اٶکتو : مدح وستایش ،تعریف و تمجید
اٶکمَن : بسیار ذکاوتمند ،مرد عاقل
اٶگون : درک کننده ،دقیق،وهله یا نوبت
اٶگونچ : شٲن وشرف ،مدح و ستایش
اٶلچَن : سنجیده
اٶلمز : فناناپذیر ،جاودان
اٶنال : به پیش آمدن ،به عنوان رهبر وجلوه دار بودن ،پیشگویی نمودن
اٶنجَل : پدران ونیاکان که پیش تر می زیسته اند ،گذشتگان ، راه گشا
اٶندَر : رهبر،جلوه دار،راهنما،لیدر
اٶنَری : عقیده وطرزفکر،پیشنهاد
ادلار
امره
الشن
الوین : سرآمد ایل و طایفه
الیاد : به یاد اید
الین
آیدین
آیهان : آیخان (آی + خان) پادشاه ماه
حرف ب :
بابک : بابای کوچک،نام یکی از قهرمانان آذربایجان
بابور : دراصل ببراست حیوانی درنده وگوشتخوارازتیره گربه سانان
بارقین : سیّاح ،گشت و گذارکننده ،آنکه راه رفته رادوباره بازنگردد
بارلاس : جنگاور،نبرد کننده،جوانمرد دلیر،قهرمان جسور
بارلاک : پناه گاه،جان پناه،سر پناه
باریمان : غنی،مالداروثروتمند
باشار : ازعهدۀ انجام کاری برآمدن ،قادربودن،مهارت یافتن
باشال : پیشرو،آنکه دررٲس سایرین باشد،ارشد
باش قارا : صاحب قدرتی عظیم،رهبرقدرتمند
باشکان : مدیر، سرپرست، رئیس و یا رهبر یک تشکیلات، مٶسسه، اداره ویا جمعیتی خاصّ
باش کایا : صخرۀ عظیم ،قدرتمند
باشمان : مدیر،رهبر،سرپرست
باغاتور : دلیر،شجاع،جوان مرد
باکمان : مفتّش،بازرس،ناظر
بالازر : فرزندی همانند طلا،اولاد زیبا
بالاش : فرزند کوچک
بامسی : عقاب،پرنده شکاری،طرلان
باولی : جوجه شاهین ویا بازاهلی شده ودست آموز
بای : عالیقدر،عالی جناب،غنی ومالدار
بایار : دارای نام وجاه، شهیر،بلند مرتبه
بایازید(بایزید) : ارمغان الهی،پدری که خداوندعطایش نموده باشد،شخص کارآمد،باهوش وذکاوت،توانا
بای بَک : آقای بزرگواروغنی
بایتور : بِیک ،همانند بیک،لایق حرمت،عالیقدر،ثروتمند
بایتوک : دارا،غنی،ثروتمند
بایرام : روز به یاد ماندنی مثل روز ملّی،تاریخی ،دینی و.. که به یاد بودش جشن بر پا گردد
بایسان : دارای شٲن ومنزلت ،بسیارمحترم،شهیر،بزرگوار،غنی
بایول : برگزیده،لایق حرمت،مُعَظّم،غنی ودارا
باییر : تپّه ،دامنه کوه،کوهپایه،گذرگاه،باریکه تنگ ودرازبین دوکوه
باییندیر : آنکه به حدّ تکامل وتعالی رسد،ترقی کننده
بَرکمان : نیرومندوقوی،انسان استوار و مقاوم
بَرکیش : سالم وبی نقص بودن،سفت وسخت شدن
بَرگین : مقاوم واستوار،محکم وپابه جا،بی نقص،نیرومند
بَکمات : متشکل ازکلمات «بَی» و«محمد» است ازاسامی متداول درمنطقه ترکمنستان
بَکمان : محکم ،استوار،سخت،مقاوم وسالم،انسان نیرومند
بن تورک : من ترک هستم(دلی ،جسوروجوانمردم)
بوداق : شاخه هایی که ازتنه درخت رشد می کنند،تَرکه
بوراک : کویر،مکان غیرقابل کشت وزرع
بوران : کولاک،باران شدیدی که همراه با رعدوبرق بارد،برف وبوران، هوای برفی
بورقوت : نوعی شاهین شکاری
بورکوت : عقاب
بولات : فولاد،پولاد
بولاق : چشمه یامنبع آبی که اززمین جوشد
بویسال : وابسته ومرتبط با قدوقامت،راست قامت
بویسان : راست قامت،رشید وبرازنده،خوش قدوبالا
بَی : حاکم یک مکان،رئیس،سردَمدار،تحصیل کرده، داماد، بعضاً به جای عناوین آغاوجناب
بَیاض : کاملاً سفید
بیلتان : عالم،آنکه بواسطۀ دانش ومعرفتش کسب شهرت نماید
بَی لَربَی(بیگلربیگ) : عنوانی بود که درقدیم به حاکم یک ولایت اطلاق می گردید،والی،ناظر
بیلسای : به خوبی آشکارشونده،آنکه بدلیل معلومات ودانشش شناخته شود
بیلگن : صاحب معلومات وسیع،عالم ،باسواد
بیلَن : داننده ،فهمیده ،صاحب قوۀ ادراک وشعور،متوجّه شونده،خبردار
بیلیک : علم ،سواد وآگاهی
بٶیوک : آنچه که از لحاظ حجم،تعداد،مقدارومقیاس بزرگ ودرشت باشد، حجیم،دارای اهمیّت
حرف پ :
پاشا : فرمانده کل قوا، متین و باوقتر ، کوتاه شده پادشاه
پاکمان : انسان پاک وصاف،بی گناه
پَک آلپ : جوان متین وباوقار،قهرمان استوارومقاوم
پَک اول : محکم وقوی باش
پَک شَن : بی نهایت شادمان ومسرور
پَکین : کسی که موردشک وسوءظن سایرین نباشد،به وضوح نمایان شونده
حرف ت :
تئزآل : جَلدوچالاک،سریع وچابک
تئزآی : ماه عجول،ماهی که درابتداآید
تئلمان : زبانشناس،ادیب
تاپار : پرستش کننده،عبادت کننده
تارکان : پراکنده،پریشان،پاشیده شده
تاشکین : سیل،داشقین،جوشان وخروشان
تالای : اقیانوس،دریا،رودبزرگ،دریای بزرگ
تالو : برگزیده شده،ممتاز،پسندیده،زیبا
تامال : کامل وبی نقص،یکپارچه،مکمل
تامقا : مُهر،نشانه،علامت
تان : شفق،سپیده،دم،معجزه
تان آیدین : سفید شدن افق
تان پینار : چشمه یا منبع آب غیرعادی،چشمه فجر
تانری وئردی(تاری وردی) : عطاشده ازجانب خداوند،بخشیده شده ازسوی پروردگار
تان سئو : شیفته وعاشق معجزه ها
تان سئوَن : شیفتۀ عجیب
تانیل : شهیر،سرشناس ومشهور
تایاق(دایاق) : پایه،بنیان واساس،تکیه گاه
تایان : تکیه دادن،مطمئن بودن
تایلان : خوش قدّوقامت
تایماز : پابرجا،استوار
تَجَن : بُز کوهی
تک سوی : ازنسل وریشه ای واحد،خالص
تَکفور : حاکم امیر،حکمران
تَکیل : تنها،واحد،مفرد،تک
تَکین : واحد،یگانه،بی همتا،مفید
تموز : تابستان
توپراک : خاک،زمین،اَرض،سرزمین
تورال : ثابت،نامتغیّر،ماندگار و زنده
تورقان : سالم وتندرست،سرحال وفعال
تورک آرسلان : شیرقوی وقدرتمند،ترکی که چون شیرقدرتمندوقوی باشد
تورک(ترک) : نیرو،قوّت،قدرت،قوی
تورک سوی : صاحب اجداد ونیاکان ترک
تورک ییلماز : ترک جسوروبی باک
تورَل : مرتبط باحق وعدالت،عادل
توزون : صبوروحلیم،لایق وشایسته،درست،مطابق ودارای تناسب،منتظم
توغار : سمت مشرق،خاور
توغان : عقاب
توکتاش : سنگ عظیم وبزرگ،دارای استقامت،مقاوم
توکتای : مقاومت کننده،بردباروصبور
تولقا : کلاه خود،کلاه آهنین
تونچای : محکم وسفت وسخت،مقاوم وقوی
تویقان : شاهین،لاچین
تیلاو : بهادرودلیر
تیمور : آهن،غیرشکننده
تٶرَل : متناسب بااخلاق
تٶکمَن : زیبا،برازنده
حرف ج :
جئیحون : نام قدیمی رود« آمودریا»،خروشان وجوشان
جوشار : به هیجان آینده،ازخودبی خودشونده،خروشنده،لبریزو مالامال،غرّان
جوشغون : جوشان وخروشان،همواره درهیجان،غرّنده،لبریزشونده،سریع وشتابدار
حرف چ :
چئویک : چالاک وزیرک،جَلد،سرزنده،ماهروزبردست،تندوتیز،محکم و نیرومند و استوار
چاپار : قاصد پیک ،چاپار؛خالدار،لکّه دار،دارای پوست ومویی سفید،زالی
چاپکان : آنکه دائم در حال حرکت باشدویک جا نایستد،مهاجم
چاچا : کماندو،دونده ،دریانورد با تجربه و ورزیده(به اصطلاح گرگ دریا)
چارمان : انسان خنده روومتبسّم ،بشّاش ومهربان
چاروم : درخت چنار
چاغماق : شعله شونده،جرقه زدن،فندک،آلتی که ایجاد جرقه کند
چاقین : آذرخش،صاعقه
چاکار : دیوارقلعه،رعدوبرق
چالیش : نبردوجنگ،مبارزه،محاربه
چام : درخت کاج
چانتای : همانند شفق،نظیرشفق،زنگ ،دارای صدایی مانندزنگ
چانقا : نوعی تله،دام،پنجه،نجیب،بااصال ونسب
چاولان : آبشار،شلاله،معروف،چاوالان
چاووش : راهنما، جارچی، گروهبان در ارتش، سرکارگر
چای : رود
چووغون : بوران ،کولاک وبرف شدید ی که سرعتش از یکصدوبیست کیلومتر در ساعت تجاوز کند
چینار : درخت چنار
حرف ح ، خ :
حاق تان : آنکه راستین ودرستکارباشد ،منصف،طرفدارحق وحقیقت
خاقان : خان بزرگ،خان خانان،شاهنشاه و امپراتور
خان : سلطان ،شاهنشاه ،حکمران
خانیم ناز : نازنین و دوست داشتنی چون خانم ،خانم با ناز و غمزه
خَزَر : گشت وگذارکننده،آنکه درحال سیروسیاحت باشد،کسب نیرو ،پیشرفت کننده، تولید کننده
حرف د :
دئوریم : انقلاب،دگرگونی،تحوّل وتغییرریشه ای
داشقین : طغیان آب ازحاشیه دریابه اطراف،سیل،خروج خروشان سیلاب ا زبستر واحاطۀ اطراف
داغ تکین : نظیرکوه،استواروپرعظمت چون کوه
داغلارجا : همانند کوهها،به اندازۀ کوه ها
دانیش : علم،معلومات واطلاعات،سواد
دانیشمان : مشاور،رایزن،طرف شور ومشورت
دَمیر : آهن،سخت ومحکم،استوار ومقاوم
دَنک : برابرومتعادل،متوازن ومتناسب
دورال : تغییرناپذیر،باقی ماندن به همان حالت گذشته،کاملاساکت وبی صدا
دوران : زیست کننده،آنکه زندگی کند و وجودش مشهود باشد،ماندگار
دورسون : بقا،ماندگاری وحیات،دراغلب موارد برای فرزندان مذکری که خواهان بقایشان بودند
دورو : صاف وتمیز،زلال ودرخشان،روشن وتابناک،عاری ازهرنوع آلودگی
دوروک : رٲس،نوک،قله،بلندترین نقطۀ درخت،پاک،آشکار،تابناک
دورول : پاک شدن،صاف وزلال گردیدن
دوغرو : راست ودرست،حق،صاف وزلال،آبرومند،عاری ازخطاوسهو، جهت مستقیم،استقامت
دومان : مه،آلودگی و دود،پرده،غمگینی،غصّه وکدورت،اغتشاش واختلاف، عدم درک متقابل
دونات : لباس پوشانیدن،تزئین نمودن،تجهیز کردن
دویار : درک کننده،احساس کننده،حسّاس
دویال : حسّاس،نیروی ادراک وفهم دقیق،توانا در تشخیص وتمییزسریع وبهتر
دَوین : جنبش وتکان،حرکت کردن،پیشرفت کردن،ترقّی وتعالی
دیریم : حیات،زندگی
دیزمَن : شاعر، سراینده
دیل چین : متناسب وهم وزن بااسم «ائل چین» ساخته شده است،ازبرای دل،به خاطردل
دیلمَن : آنکه مسلط به زبانهای زیادی باشد
دٶنمَز : با ثبات،صبوروپایدار،آنکه به باورهایش جامۀ عمل بپوشاند،مقیّدبه کلام خویش ،راسخ ومصمّم
داهانارد
حرف ز :
زاغانوس : پرنده ای از تیرۀ شاهین
حرف س :
سئودالی : دلباخته وعاشق،سودا زده
سئویک : دوست ورفیق
سئویگ : عشق،محبّت،مهربان،مفتون
سئیحان : جاری وروان،خروشان،جوشان
سارمان : قوی هیکل،تنومند
ساغ آی : سالم ونیرومند،محکم واستوار،زنده،مقاوم
ساغمان : مقاوم ،دارای استقامت
ساغون : پیمانه،وسیله اندازه گیری
سالار : سردار،رهبرورئیس،بزرگ ومهتر،فرمانده
سانال : جذاب،شهیر،نام دار
سانلی : لایق حرمت وگرامی داشت
ساوورال : آنکه برسخن وقول خویش پایبند باشد
سایان : کسی که به سایرین احترام گذارد،درخورحرمت
سای دام : شفّاف،عاری ازعیب ونقص
سایمان : حسابدار،محاسب
ساییل : محترم،گرامی،معتبر
سَنجَر : نشاندن وشکافتن،غلبه کردن و فائق آمدن
سولدوز : ستارۀ آب،نام قدیمی سیّارۀ عطارد یاتیر
سونگو : سرنیزه تعبیه شده دردهانۀ لولۀ تفنگ،زوبین،نیزه کوچک
سٶنمَز : همیشه روشن وشعله ور،آنکه تاابد بسوزد وپرتوافشانی کند
سهند :
حرف ش :
شاکیر(شاکر) : شکرگذار
شانار : نام دارو شهیر، پراُبُهّت
شانال : صاحب نام وجاه،شهیر
شانلی : مشهور و صاحب نام ،دارای شٲن وشهرت،صاحب رتبه ومقام
شاهلار : سلاطین ،حکمرانان ،پادشاهان
شاهین : پرنده ای شکاری و تیز با منقار کوتاه کج و، اگر اهلی گردد درشکارمورداستفاده قرارمی گیرد
شَن سوی : کسی که ازنیاکان وتباری خوشبخت باشد
شوبای : مرد قوی وسالم واستوار
شیراوغلان : پسری نظیرشاه
شیمشَک : صاعقه،رعدوبرق،آذرخش
حرف ق :
قاپلان : پلنگ
قاچای : دونده،جَلدوتندوتیز
قاراتان : قبل ازسپیده دم،پیش ازشفق صبح ، قبل از طلوع آفتاب
قارادَنیز : دریای سیاه واقع درشمال کشورترکیه
قارتال : عقاب،قدرتمند وقوی
قایا : صخره،پرتگاه
قوباد : درشت وناخوشایند،نام وزون و بی ریخت،زُمُخت
قوتاد : شاد ومسرور باشد
قوتال : نیک بخت،شادمان وخوشحال،مسروروبا نشاط
قوتلو مارال : ماده گوزن مقدس وخوش یمن
قوچاق : جوانمرد،جسورونترس،دلیروشجاع،مردانه،سخاوتمند
قورخماز : بسیارنترس وبی باک
قورقود : دارای هیبت وشکوه،وحشت برانگیز،تندخو وخشن
قیلینج : شمشیر،قیلیج
حرف ک :
کاراچور : شمشیر ، کمر
کامو : تمام ،عامّ،اجتماع ،عموم
کانیت : دلیل وبرهان،مدرک،ثبوت
کایان : آب پرسرعتی که ازکوه جاری شود ،سیل شدید کوهی،بهمن
کَسکین : تیز،برّنده ،تیغ
کوجامان : بسیار بزرگ ،درشت جثّه
کورال : قانون و قاعده،نظام وضابطه
کورجان : گداخته
کورشون : عنصرسُرب
کولک(کولاک) : باد و طوفان، کولاک
کونای : نشاط وسرور،شادمانی،فرح،خورشید،آفتاب کوچک
کونتای : محکم،نیرومند ومقاوم
کیپَر : دلاوروجوانمرد نمونه
کیرال : خلق،اجماع،حکمران،قیصر
کیرمان : انسانی که پوستش سفید باشد یا به سفیدی گراید
کیوانچ : اعتماد نمودن،احساس غرورکردن،افتخار،شادمانی
کٶک سان : دارای اصل وتبار
کٶک سَل : ریشه ای، پایه ای واساسی
حرف گ :
گالان : در ادبیات ترکی به معنی جاوید ، ماندگار
گَرمَن : قلعه، بارو
گَزگین : سیّاح،توریست
گورسئل : سیل دمان،آب جاری خروشان وپرسرعت،،سیلاب
گورسان : صاحب شهرت وحرمت بسیار،شهیر ونامدار
گورساو : بسیارسالم واستواروسرزنده
گول اوغلان : پسری همچون گل،گل پسر
گول مان : انسان خوشایند ونیکو چون گل،دوست داشتنی چون گل
گونئی : سمت جنوب،مکان آفتابگیر
گون ایشیق : نور و درخشش خورشید
گوندَن : تابناک ودرخشنده همانند آفتاب،پارۀ خورشید،مهربان
گون دَنیز : « گون » و « دنیز »
گون شَن : خوشبخت
گون یاز : آفتاب بهاری
گٶک سئوَن : دوست دارنده آسمان
حرف م :
مانچو : اعاده کردن،حق کسی رابازگرداندن
موتسان : کسی که خوشبخت وسعادتمند محسوب می شود
حرف ن :
نورپاشا : پاشای نورانی
نویان : سرکرده،فرمانده،شاهزاده،اصیل زاده،نجیب صاحب اصل ونسب
حرف و :
وورغون : دلباخته وشیفته،مفتون،شیدا،فریفته وواله گشته
وولکان : کوه آتشفشان
حرف ی :
یئتکین : تکامل یافته ،بالغ شده،مجرّب
یئنَر : غالب ،پیروز وچیره
یئنیلمَز : آنکه هرگزشکست نخورده،ملغوب نگردد،صاحب دیانت
یاربَی : دوست ویاوربیک وآقا
یاردیمجی : کمک کننده ،مدد دهنده
یارقی : عدالت،رٲی وحکم ،شعور
یارقیچ : حاکم ،قاضی،داور
یازقی : سرنوشت ،بخت وطالع ،تقدیر
یاشموت : جوان خوش یمن ومبارک وخجسته ،خوش بخت واقبال
یاغیز : سیاه،مایل به سیاهی،خاک
یاکار : سوختن،شعله ورگشتن
یاکان : سوزاننده ،آتش زننده
یالچین : صخره بسیارمحکم ومقاوم وراست ،صخره قائم وتیز
یالمان : تپّۀ قائم وتیز،قلۀ کوه
یالین : شعله ،درخشان،درخشش آذرخش
یامچی : نامه رسان،چاپار،پیک ،قاصد
یانار : شعله ور،آتش افشان،آتشین
یورد : وطن، سرزمین، مملکت یا ولایت
یوکسَک : والا، بلند، فوق، عالی
یولاچ : رهبر، راهنما، ایلچی، پیامبر
یول بارس : پلنگ
ییگیت : جوانمرد، جسور، شجاع
ییلماز : انصراف ناپذیر، کسی که از گفته اش عدول نکند، بی باک
یٶنتَم : مِتُد، روش و اصول، قاعده
یاشار : عمرکننده، زندگی کننده